Sallo Roozendaal: een echte Borculoër én de laatste Joodse inwoner

Een authentieke Borculoër, zo kun je Sallo Roozendaal wel noemen. En dat niet alleen, hij is ook nog de laatste inwoner van Borculo met Joodse roots. Samen met zijn ouders leefde hij in een bloeiende Joodse gemeenschap in Borculo in de 20e eeuw. Deze gemeenschap is inmiddels verdwenen uit het straatbeeld, maar Sallo ziet zichzelf niet meer vertrekken uit zijn geboortestad.

“Mijn grootvader (Salomon Roozendaal) kwam in het begin van de 20e eeuw vanuit Emden in Noord-Duitsland, samen met 2 broers, naar Nederland. Eenmaal hier aangekomen kozen zijn broers om te gaan wonen in Hengelo en Lochem, maar mijn grootvader vestigde zich hier in Borculo.” Salomon hield zich hier bezig met het aan de man brengen van textiel. Dit deed hij onder andere door markten in de buurt te bezoeken met zijn vrachtauto. Naast het vervoer van textiel, gebruikte hij deze vrachtauto als personen vervoersmiddel om de leden van muziekvereniging ‘De Volharding’, de gymnastiekvereniging ‘Borchlo’ en voetbalvereniging ‘Reünie’ naar hun bestemming te brengen. De kinderen van Salomon zaten allemaal op school in Borculo en waren lid van verschillende sportverenigingen. De familie Roozendaal was dus, net als de andere joodse families, helemaal geïntegreerd in de Borculose gemeenschap.

De familie Roozendaal leefde een goed leven waarin ze veel optrokken met anderen uit de Joodse gemeenschap in Borculo, maar ook met de rest van de stad. Dit alles veranderde toen de tweede wereldoorlog begon. Net zoals voor vele andere joden, was dit een verschrikkelijke periode voor de Familie Roozendaal. Mau (de vader van Sallo en dus zoon van Salomon) en zijn schoonzus met haar 2 kinderen, waren de enige overlevenden van de familie.

Na de oorlog bleef Mau alleen achter in Borculo en pakte het leven hier weer op. Hij startte een textielwinkel aan de Burgemeester Bloemersstraat en ontmoette Sara, waarmee hij later ook trouwde. Samen kregen ze 2 kinderen, waaronder Sallo.

“Ik had eigenlijk een hele goede jeugd. We hadden een bijzonder hechte band in onze familie en Borculo was een levendig centrum dat veel joden uit de omgeving trok. Mijn ouders hadden een eigen winkel waar ze textiel verkochten en ik had veel vrienden.”

Sallo leidde dus een prima leven in Borculo, zonder eigenlijk precies te weten wat er allemaal speelde enkele jaren voor zijn geboorte. “Het onderwerp ‘oorlog’ werd altijd wel vermeden in mijn jeugd. Ik heette ‘Jan Hartsuiker’ en dat was eigenlijk het enige dat mijn vader kwijtwilde over de situatie. Ook wanneer we bij familie op bezoek waren, wat we eigenlijk elke zondag wel deden, werd er niet gesproken over de oorlog. Ik denk dat mijn ouders en familie ons niet wilden belasten met de loodzware periode die net achter de rug was”.

Sallo ging naar school in Borculo, had veel vrienden in Borculo, was er altijd bij als er wat te beleven was in de stad, zat op korfbal en volleybal en bleef dan ook maar wat graag in Borculo wonen. Uiteindelijk is Sallo in de voetsporen van zijn ouders getreden en heeft hij de textielwinkel aan de Burgemeester Bloemersstraat overgenomen. Sallo was daarnaast ook altijd enorm actief binnen verschillende organisaties in de stad. Hij was lange tijd lid van de tennisclub (en actief barman), heeft in het Gemeentebelang gezeten, was oprichter van de kegelclub ’t Wapen van Borculo’ en liet zijn stem ruim 10 jaar schitteren bij de Berkelzangers. En tot op de dag van vandaag woont hij nog altijd in het stadje waar hij ooit geboren is. Een echte geboren en getogen Borculoër dus.

De textielwinkel is inmiddels al lang en breed weg, maar dit weerhoudt Sallo er niet van om nog altijd bezig te zijn met textiel. Hij werkt momenteel nog hier en daar voor internationale bedrijven in de textielhandel. Daarnaast is Sallo ook nog erg betrokken bij de synagoge in Borculo en wilt hij de Joodse geschiedenis (van Borculo) graag doorgeven.

“Ik wil graag dit belangrijke stukje geschiedenis van Borculo, maar ook van de Joodse gemeenschap in het algemeen, doorgeven aan mensen. Inmiddels ben ik de laatst overgebleven Joodse inwoner, maar ik kan me de bloeiende Joodse gemeenschap nog goed herinneren. En ik zou het zonde vinden als die prachtige herinneringen verloren zouden gaan”.

Om dit belangrijke stukje geschiedenis door te geven, is Sallo nog altijd betrokken bij de synagoge en organiseert hij zelf ook rondleidingen door Borculo.

“Herdenken is doorgeven”

Om de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Borculo niet verloren te laten gaan is Sallo begonnen met het geven van rondleidingen. In deze rondleiding neemt hij je mee naar de synagoge en langs de belangrijkste plekken uit zijn jeugd. Hij schetst een beeld van de leefomstandigheden in de 20e eeuw, bespreekt de Joodse geschiedenis en laat je echt ervaren hoe het was om in die tijd als Jood in Borculo te leven.

“Ik hoop de mensen een goed beeld te geven van Borculo en de Joodse gemeenschap in die periode, zodat dit belangrijke stukje geschiedenis niet verloren gaat.”

Ben jij benieuwd naar het leven van de Joodse gemeenschap in Borculo in de 20e eeuw? Boek dan hier een rondleiding door Joods Borculo en ervaar het zelf!